IJverige schrijvers

Het was alweer de vijfde bijeenkomst van 'Schrijven als levenskunst' gisteravond. We beginnen steeds met de 'oogst': wie wil, leest een stuk voor dat hij of zij in de afgelopen week geschreven heeft. Deze keer volgde er spontane een uitwisseling van ideeën en verwachtingen. Zo leerden we elkaars drijfveren om te schrijven (schrijfveren?) wat beter kennen. We lazen enkele bestaande dialogen, en gingen er uiteindelijk zelf mee aan de slag. Voor mij als schrijfdocent is het een kick om ze zo gretig naar de pennen te zien grijpen. Sommigen schreven deze keer zelfs met hun linker- én hun rechterhand om een samenspraak tussen die twee op papier te zetten. De resultaten waren weer verrassend en divers. We genoten er van om naar elkaars teksten te luisteren. De avond was weer voorbij gevlogen. Ik kwam niet eens toe aan het voorlezen van mijn denkbeeldige gesprek met George Clooney. Wie weet werk ik dat nog eens uit, maar ik beloof niets.

Dialoog

Vanavond geef ik weer 'Schrijven als levenskunst'. Deze keer gaan we oefenen met het schrijven van dialogen. Een dialoog in een verhaal kun je gebruiken om het karakter, de eigenschappen, of de stemming van verschillende personages neer te zetten. Bijvoorbeeld iemand die druk praat en daardoor erg aanwezig is tegenover iemand van weinig woorden. Of de een is blij, dolverliefd, en de ander probeert zijn/haar enthousiasme wat te temperen. Of iemand probeert achter een geheim te komen en de ander geeft weinig prijs. Zo ontstaat al gauw een 'spannende' situatie, zonder dat jet het hoeft uit te leggen (show, don't tell). De verschillende stemmen kunnen samen een moeilijk onderwerp uitdiepen, maar hebben ook vaak een verschil van mening, conflict, of zelfs ruzie.

Een klein voorbeeld uit mijn verhaal 'Koffieboontje':

Als je bij het stoeien onder lag, speelde zich het volgende ritueel af: je moest de winnaar nazeggen: ‘Genade?’
‘Genade!’
‘Limonade?’
‘Limonade!’
‘Potje inkt?’
‘Potje inkt!’
‘Conny stinkt!’ In dit geval was ‘Conny’ de onderliggende partij. Zij moest haar eigen naam herhalen: ‘Conny stinkt’. De vernedering was compleet en de verliezer mocht gaan. Het was onschuldig kinderspel. Onschuldig en wreed. Regelmatig lag ik onder.

Ik ben heel benieuwd wat we vanavond weer zullen schrijven...

Meer jatwerk (zie vorig bericht)

Een deelnemer aan 'Schrijven als levenskunst' gaf toestemming om zijn eigen versie van Herinnering aan Holland (Marsman) hier te publiceren. Denkend aan Holland kwam hij terecht in... Rome!



Rome indachtig

Wandel in Rome
Over oeroude straten
Arc en theater
Liggen aan
Asfaltweg. Vespa’s
Razen vlak langs je heen
Mannen zijn fatjes
Vrouwen madonna’s
Een kindje verlaten
Huilt zacht op een plein
De kerk en kapel
Met kruis, relikwie
Piazza Navona
Schotschriften beelden
Flitslicht in Forum
Daarvoor is betaald
Het Kapitool erboven
Met Romulus, Remus
Aurelius' paard
En in Pantheons ooggat
Schijnt de zon op de vloeren
Vele eeuwen trotserend
Nog nimmer verstoord

Lennert Ras, 23 maart 2010

Meer over Lennert op: Uit de marge en Rasmedia. Lennert is ook reporter bij Noord verandert.

Jatwerk

Bij 'Schrijven als levenskunst' heb ik de deelnemers gevraagd om een stuk tekst mee te nemen van een schrijver of dichter die zij bewonderen. De poëzie van Marsman kwam voorbij, en van Slauerhoff, en Reve. Verder een column van Sara Kroos en een fragment uit 'de pianostemmer' van Pascal Mercier. Keuzes zo verrassend en divers als de cursisten. De opdracht was om te schrijven in de geest of vorm van de auteur. Jatten en na-apen dus, om daardoor uiteindelijk vormen en stijl te vinden die bij jezelf passen.

Zelf schreef ik - zoals gewoonlijk - mee, met als uitgangspunt het gedicht horror van de door mij bewonderde Lucebert.

gruwel
für herr ratzinger

snachts gaan de heren gruwel uit
(knijpen in knapen, knijp in hun piem)
waarom geeft het kleffe priesterkleed
heer gruwel niet de klappen van het leed
in de ene hand de preek, de 1 zo waar
in de andre hand 1 bange misdienaar

heer gruwel zegt niet wat hem overweld
de witte handen van de vieze vent, hij wordt gepeld
en daar likt hij van de zoet geloofde
twee gekrulde blonde hoofden
en zijn deel is ploeger van het gras
hij verstaat teloorgang van de klas

op een dag vertrekt hij van de koffiekoeken
en zijn afgedankte bijbelboeken
iemand komt hem vragen: was u fout?
ach ik weet niet, ben al oud
ach ik weet niets van een pak
strafbaar ben ik door mijn wijde frak

dan loopt (oei!) een nieuwe aanklacht doort journaal
de tondeuze scheert hen schraal
gruwel druwel mijter knijp
in hun maag de sekshormonen
dragen blozend onderkonen
1 en al is misdienaar
en hun huid is als een snaar
maar uit alles steekt een kruis
gruwel struwel spetter spuis
gruwel jij bent echt niet pluis

24 maart 2010

Omgekeerd kiemen

Vijftig lentes

Hier speelt een omgekeerd kiemen
blad trekt zich terug tot knop
wortels houden zich in

Haren verliezen hun kleur
mijn vel zijn vet
vruchtbaarheid neemt
andere vormen aan

Geen kroost, levenskunst
als troost, zo wijs
ik de lente aan
als seizoen van de overgang

22 maart 2010

Beeldgeluid (Noord verandert)

Na een eerste les over camerastandpunten en bewegingen, ging het gisteren bij Noord verandert over geluid, onder andere direct opgenomen geluid, sfeergeluid en muziek; over 'inregelen' van het geluid, het gebruik van de koptelefoon en verschillende soorten microfoons. Op de foto ligt 'het scheerapparaat', een klassieke microfoon, die rondom geluid opneemt. Hij wordt meestal gebruikt bij interviews, om te 'lepelen' tussen de vragensteller en de geïnterviewde. Het is altijd handig om meteen wat setnoise op te nemen, dat kun je dan later in je filmpje gebruiken als sfeer- of achtergrondgeluid.

Kabels
We gingen weer in groepjes oefenen, deze keer waren camera- en geluidspersonen met kabels aan elkaar verbonden, wat de coördinatie van alle handelingen meteen een stuk ingewikkelder maakte. Ik nam me sowieso voor om, voor ik op pad ga met de camera, alert te zijn op het meenemen van de juiste kabeltjes. Het lijkt me heel frustrerend als je gaat filmen, de juiste apparatuur bij je hebt, maar nèt niet dat ene kabeltje... Dat probleempje speelde gisteren ook bij het afspelen van het materiaal. De camera's hadden verschillende aansluitingen, de beamer en het tv'tje ook. We konden dus niet meteen alles bekijken. Dat komt volgende week.

Het onderwerp zette mij aan het denken over het in beeld brengen van geluid, onder andere voor dit blogbericht, maar ook in mijn poëzie. En de poëzie zelf is natuurlijk ook geluid: klanken op papier gezet; woorden uitgesproken. Geluidsbeeldenkunstenaar Ricardo Huisman maakte deze geluidsculptuur van mijn gedicht 'Groeiop (samen)' voor het Orakel in het Noorderpark.

Ik zocht verder naar geluid in mijn gedichten. Twee fragmenten:

Hel

Geraas vermaalt zand
op steen, stevige beentjes
duwen hard plastic tractor
een arm sleept bagage

Hemel

Wie vond de blauwe steen
hakte hem voorzichtig uit
wie zaagde plakken?

Breekbaar tinkelen
hangt in het open raam

Huisje, meisje, poesje

WONINGLOOZE
 
Alleen in mijn gedichten kan ik wonen,
Nooit vond ik ergens anders onderdak;
Voor de' eigen haard gevoelde ik nooit een zwak,
Een tent werd door den stormwind meegenomen.

Alleen in mijn gedichten kan ik wonen.
Zoolang ik weet dat ik in wildernis,
In steppen, stad en woud dat onderkomen
Kan vinden, deert mij geen bekommernis.

Het zal lang duren, maar de tijd zal komen
Dat voor den nacht mij de oude kracht ontbreekt
En tevergeefs om zachte woorden smeekt,
Waarmee ‘k weleer kon bouwen, en de aarde
Mij bergen moet en ik mij neerbuig naar de
Plek waar mijn graf in 't donker openbreekt.

Jan Slauerhoff (1998 -1936)



Onder de pannen

Alleen met mijn gedichten kan ik leven
nooit had ik lang een ander in mijn huis
voor mij geen samen hangen voor de buis
steeds kwam een eind' aan 't nemen en het geven

Alleen met mijn gedichten kan ik leven
zij leggen niet op alle slakken zout
verdwenen liefdes heb ik van mij afgeschreven
met schrift en pen blijf ik getrouwd

En vroeg of laat zal het moment aanbreken
dat mijn gehavend lijf het helemaal begeeft
dan heb ik met de poëzie geleefd
een tuin, een poes, een enkele vriend
de muze in mijn eigen stijl gediend
ik hoop dat iemand daar nog iets aan heeft

Wilma van den Akker, 19 maart 2010

Happy birthday to me!!!

Foto's van blije momenten

Vanmorgen hebben we Droppie in de tuin begraven. Ik heb haar maar wat lekkere brokjes en een scheutje poezenmelk meegegeven. Daar was ze zo gek op. Loesje, haar zusje, stond bij het grafje te snuffelen en begon later te graven. Vanwege de lekkere losse aarde, de geur van brokjes en melk of omdat ze het raar vond dat haar zusje onder de grond verdween? We zullen het niet weten, maar het blijft heel raar dat dit bonte stelletje nu gehalveerd is.



Genoeg treurigheid. Hierbij wat foto's van vrolijker momenten: Hier zitten Nelleke en ik naast elkaar bij de presentatie van het boek 'Vrouwen van Vijftig', waaraan we samen meegewerkt hebben. Om ons heen een aantal van de in het boek geportretteerde vrouwen. Later werd er nog een wat scherper kiekje van mij gemaakt. Met roosjes.



Tot slot een foto van afgelopen zaterdag, de eerste workshop van 'Noord verandert', waarop Fleur mij instructies geeft voor het maken van verschillende camerashots. Brigitte Belanger plaatste een nieuwsbericht op de site van 'Noord verandert'. Zo linken we lekker over en weer!

Verdrietig

Waarom moest die stomme klote-auto nou tegen onze lieve Droppie aanrijden? Want dat is waarschijnlijk wat er gebeurd is, volgens de dierenarts. Vanmorgen nog zat ze smakelijk brokjes te eten, en vanmiddag belde de buurman aan om te vertellen dat zijn dochter onze poes dood had gevonden. We konden helemaal niet aan haar zien, wat er was gebeurd. De dierenarts zag gescheurde nageltjes en een inwendige bloeding, wat duidde op een aanrijding. Waarschijnlijk is het snel gegaan, dus heeft ze niet lang pijn geleden. Ze ligt nu nog even op haar favoriete handdoekje, op de wasmachine. Zus Loesje heeft haar besnuffeld. Wat zou zij ervan beseffen? Morgen gaan we haar een mooi plekje in de tuin geven. Lieve, lieve Droppie, met de zwarte neus en de komische 'praatjes', wat zullen we je missen.

Snavel in de lucht

Statistiek

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met stabiele relaties langer
en gelukkiger leven. Onderzoek heeft ook aangetoond dat sprookjes
niet bestaan.

Op één been kun je
best staan
ooievaar, optimist

Langzamerhand steeds minder houvast
nodig, zonder om te vallen

Poten in de modder
kikkers zoeken
niet om te kussen
maar om óp te vreten
gloek gloek geloek
snavel in de lucht

16 maart 2010

Het Utrecht van mijn lichaam

Een belangrijk punt

De stofzuiger en de lamp drinken
uit witte varkensneuzen, slurpen
door het snoer, mijn broertje poerde
erin met de ijzeren as van een autootje

Zuig stof
geef licht
haal adem
volhard

In het Utrecht van mijn lichaam
komt alles bij elkaar
vertakt zich weer, bliksemt
naar vingers, tenen en haarpunten

Zuig stof
geef licht
haal adem
volhard, heb zelfvertrouwen

Speelruimte

Gisteren en vandaag vonden de eerste workshops plaats in het kader van 'Noord verandert'. Ik koos voor de workshop van vandaag, mede vanwege de lokatie, een van de reuzehallen van de voormalige NDSM werf. Niet te filmen zo mooi, zoveel ruimte om te spelen en voor kunst! In de Pick Up club kregen wij buurtbewoners uitleg over het gebruik van de videocamera en mochten zelf oefenen met totale, medium en close-up shots. Verder leerden we wat 'pannen' is, en het verschil tussen een 'tilt' en een 'lift'. Dat zijn verschillende bewegingen met de camera. Eenvoudig ja, knikte ik. Ik heb al zo vaak foto's gemaakt en van die mini-filmpjes met mijn digitale cameraatje...

In groepjes gingen we naar buiten om te pannen, zoomen, liften en tilten. Zonder statief krijg je al heel gauw een hobbelig resultaat, leerde ik. Beter niet lopen met de camera, dan word je zeeziek van de beelden. En het is verstandig om naar een compositie zoeken als je de opnameknop nog niet ingedrukt hebt. Afijn, mijn eerste resultaten waren knap rommelig, maar als ik vaker met de camera werk, zal het er wel op vooruitgaan. Denk ik.

Maandag heb ik een afspraak met 'mijn' kunstenaar, de actrice Eva van Heijningen. Met haar samen wil ik poëtische beelden van Tuindorp maken. Met geluid erbij natuurlijk. Dat leren we volgende week te gebruiken.

Zou zij in het roze zand willen liggen?

Afgelopen dinsdag was er weer 'Schrijven als levenskunst'. We schreven aan de hand van voorwerpen en ik deed mee. Na een aantal keren herschrijven kwam ik hier op uit:



Porselein, zand en kroonluchters

'Ik heb iets moois voor u,' zei het meisje
en ik kocht een porseleinen prinsesje
op Koninginnedag om haar te plezieren,
altijd plezieren, maar ik hou helemaal niet
van prinsesjes met strikjes en roze wangen
geef mij maar een vrouw die de woestijn in
trekt om onder de sterren te slapen

Zou zij in het roze zand willen liggen?
Er past geen erwt door de hals van het flesje
mama wou Sissi zijn, droomde van goud,
kristal, kroonluchters en hoepelrokken
lang en gelukkig met prins Heerlijk.

Mijn sprookje: Terug Naar De Natuur
in paarse katoen, op klompen, met prins Langhaar,
gelapte spijkerbroeken en houtkachels
een spinnewiel, uitjes inmaken
een cirkel van steen leggen bleek nog niet
zo eenvoudig – ik vluchtte van mijn luchtkasteel

11 maart 2010

Roze handschoenen

Vrolijk en voor het goede doel:



http://www.youtube.com/watch?v=OEdVfyt-mLw

Als het lukt om het filmpje één miljoen keer door te sturen krijgt het dansende
ziekenhuispersoneel van de fabrikant van de roze handschoentjes een grote
financiële donatie voor onderzoek naar de behandeling van borstkanker.

Mooi belichte littekens

Als een trein

Ik klaag vandaag niet over busgedoe
en trein, wachten is niet fijn, maar
ik doe dingen, vijlen, stiften, gedichten
uitzoeken – wegens geplande werkzaamheden
rijden er bussen tussen Haarlem en Husse
en minder treinen naar, die mis ik
op een haar een half uur in de AKO
koop een ZO! Mooi belichte littekens

In het hart van Haarlem is gebroken
er mist een brug, een stukje om naar
de kapel met vrouwen van vijftig, ouder
en jonger, en mannen, rozen, bloosmuziek
dozen boeken vliegen leeg

Alweer een trein, naar Zaanstad met patat
en boterhammen beland ik in Hoorn
er was iets veranderd, met de stoptrein
terug, ook hier littekens: over planken
tussen hekken naar een steeg tussen
warenhuizen. Vioolmuziek. Hier is het.

Een trap verlicht met kaarsen, kunst
een lange gang met rode deuren
aan het eind de kamer: kleurige klapstoeltjes
en mensen. Zij zingt met heel haar lijf
nerveuze dichters twee keer vijf keer vijf
een stoel geveild van afvalhout
kussen, kadootjes, naar het station
over een galmende Gedempte Gracht

7 maart 2010

Getweet over ZO! magazine.
Zie ook het bericht van 5 maart.

Vijftig en dichten

Morgen is in Haarlem de officiële presentatie van het boek Vrouwen van vijftig. Als 'redacteur achter de schermen' zal ik erbij zijn en een aantal van deze boeiende vrouwen ontmoeten. Binnen twee weken hoor ik er ook bij, de vrouwen van vijftig. Al heel wat meegemaakt en midden in het leven, met lust en zin en kunst.

Vanaf de boekpresentatie ga ik naar Zaandam waar de poëzie de muziek kust. 'Het Gevolg' verzorgt de muziek; Marcel de Kleijn, Gisele Vranckx, Wilma van den Akker, Ger Belmer en Louis Klepper dichten daar doorheen. Het programma staat hier.

Nieuws over Schrijven als...

De kop is eraf: dinsdagavond 2 maart ging 'Schrijven als levenskunst' van start in gebouw Human.nl. Om dat te vieren kocht ik taart en bloemen op het Zonneplein. Hiermee hield ik mij aan mijn voornemen om de winkeliers daar te steunen.

De schrijfgroep had er zin in: pennen en toetsen tikten en er waren meteen al beeldende en rake resultaten. Dit is wat ik beoogde!

Voor dezelfde cursus in Noord zijn niet voldoende aanmeldingen binnen gekomen om nu al te starten. De bedoeling was: vanavond, 4 maart. Er zijn wel enkele aanmeldingen. Als er nog meer komen, kan deze groep op een later tijdstip beginnen. Dus meld je gerust aan. Ik houd de geïnteresseerden op de hoogte wanneer er voldoende deelnemers zijn om te beginnen.

Geen therapie
Ik wil hier nog even verduidelijken dat 'Schrijven als levenskunst' bedoeld is om het plezier in het schrijven en het leven te verhogen. Het is dus geen therapiegroep. Misschien is dat niet voor iedereen even duidelijk, omdat ik ook enthousiast vertel over de heilzame effecten van schrijven. Die zijn er zeker. Maar dat wil niet zeggen dat je in therapie gaat, als je bij mij in een schrijfgroep zit. Zeker niet bij 'Schrijven als levenskunst'. Daar staat het plezier in schrijven voorop. Ik hoop dat ik dat ook voldoende duidelijk heb gemaakt in het interview dat staat op de site van het Humanistisch Verbond.

Vanavond van start, donderdagavond ook?

Het begin is er, wat betreft de schrijfgroepen: vanavond begint 'Schrijven als levenskunst' in het centrum van Amsterdam, in het gebouw van het Humanistisch Verbond. Volgens mij is het een inspirerende en enthousiaste groep. We gaan er iets moois van maken.

Er zijn nog onvoldoende aanmeldingen om een groep hier in Noord, mijn eigen Tuindorp Oostzaan te starten. Er zijn nog twee dagen (deze groep is op donderdagavonden gepland). Dat is wel heel kort dag. Ik heb in de afgelopen tijd nog wat gemaild en geflyerd, en er staat een nieuwsberichtje op Noord Verandert. Wie weet lukt het nog, anders misschien op een later tijdstip...

Maar het begin is er, en daar ben ik blij om. Verder komen er ook al reacties en aanmeldingen voor de groep 'Kanker is niet je hele verhaal.' Dat is ook mooi. Steeds meer mensen helpen mij om mijn werk onder de aandacht te brengen. Bedankt daarvoor! Ik noem hier alvast Simone Kuiter van FLAG en Josette van Leeuwen van JYO.


H-yoga bij JYO: exclusief voor mensen herstellende van kanker.

Gedicht van Stefan

Dit gedicht kreeg ik gemaild van Stefan. Toen hij het schreef was hij twaalf jaar oud, nu dertien. Hij moest het in de klas voorlezen omdat zijn juf zo trots was op hem! Het raakt mij als jonge mensen zulke vragen en gedachten hebben en die ook nog eens opschrijven. En versterkt mijn voornemen om in de toekomst ook samen met kinderen gedichten te gaan schrijven.

Ongenadig

Waarom is de natuur zo hard?
Wil ze ons vernietigen?
Ze is ongenadig voor elk wezen.
Ze kan alles beïnvloeden.
Als ze van slag raakt wat gebeurt er dan?
wat gebeurt er met de wereld?
Wordt alles vernietigd?
of komt er dan een nieuw begin?
men zal het nooit weten.
Maar als het gebeurt is men verloren.
Ja ze is ongenadig en hard.
Bereid je voor,want het kan zo gebeuren.
Bereid je voor,want het kan het einde zijn.
Bereid je voor,op een nieuw begin.

Stefan A. Taams.
25 februari 2009